piątek, 13 stycznia 2017

Zadanie specjalne, pektorał Aarona w kinie

Przejrzałeś już cały Internet, czytać nie czytasz bo zapomniałeś jak się to robi. Z braku innego pomysłu zabierasz się za sprawdzenie co oferuje telewizja. Z mniej więcej z powyższych powodów zatrzymałem swoje oczęta na programie jednej ze stacji i akurat udało się trafić na kolejną produkcję z Chuckiem Norrisem i ponad to z Joanna Pacułą, pod polskim tytułem „Zadanie Specjalne”. Filmy akcji z rudym brodaczem raczej trzymają jako taki poziom plus jeszcze do tego Joanna, jedna z niewielu Polek, która zrobiła w stanach karierę, wiec zabrałem się za oglądanie.
Nie będę oceniał czy recenzował filmu, tematem przewodnim mojego tekstu będzie pektorał Aarona, który jest jednym z popychaczy fabuły amerykańskiej produkcji.

Kim był Aaron?

Aaron jest postacią biblijną, więc gdzie należy szukać informacji o nim? Głównie w Biblii i na jej podstawie przedstawię pokrótce życiorys Aarona.  Aaron był starszym o trzy lata bratem Mojżesza. Podczas pertraktacji z faraonem w sprawie wypuszczenia ludu wybranego z Egiptu został rzecznikiem Mojżesza, ponieważ miał lepsze „flow” od brata, który notabene był jąkała. Będąc na dworze faraona czynił cuda, choć krytycy twierdza, ze cuda przypisano mu, żeby jako pierwszy arcykapłan miał ugruntowana pozycję w historii ludu Izraela. Razem z bratem oprócz wykonywania boskiego planu opuszczenia Egiptu przez Izraelitów przewodził im w walce z Amelekitami. Nie był też bezgranicznie posłuszny Bogu i dał się namówić na budowę złotego cielca, co zostało mu później wybaczone. Z nakazu Jahwe został namaszczony na arcykapłana Izraela:
„Potem Mojżesz powiedział do społeczności: Oto, co mi Pan kazał uczynić! Wtedy Mojżesz kazał się przybliżyć Aaronowi i jego synom i obmył ich wodą. Ubrał go w tunikę, opasał go ozdobnym pasem, włożył na niego wierzchnią szatę, na niej umieścił jeszcze efod, opasał go przepaską efodu i przymocował go nią. Potem umieścił na nim pektorał i włożył do pektorału urim i tummim. Włożył mu na głowę tiarę i przymocował na przedniej stronie tiary blachę złotą, święty diadem, tak jak nakazał Pan Mojżeszowi. Potem Mojżesz wziął oliwę namaszczenia, namaścił przybytek wraz ze wszystkim, co w nim było, i poświęcił te rzeczy. Także pokropił nią siedem razy ołtarz i namaścił ołtarz razem z całym jego sprzętem, również kadź na wodę i jej podstawę, aby je poświęcić.” [Ks. Kapłańska 8:5-11, Biblia Tysiąclecia]
Zmarł w wieku 123 lat, nie docierając do Ziemi Obiecanej. Grób uznawany za miejsce jego pochówku znajduje się na górze Hor.


Aaron już poznany, czas na pektorał(y).

 „Uczynisz też pektorał do radzenia się wyroczni – dzieło biegłego tkacza – w ten sam sposób jak efod: ze złota, z fioletowej i czerwonej purpury, z karmazynu i ze skręconego bisioru. Będzie kwadratowy i we dwoje złożony, a długość jego i szerokość będzie wynosiła jedną piędź. Umieścisz na nim cztery rzędy drogich kamieni: w jednym rzędzie rubin, topaz i szmaragd – rząd pierwszy, w drugim rzędzie granat, szafir i beryl, w trzecim rzędzie hiacynt, agat i ametyst, a w czwartym rzędzie złocisty topaz, onyks i jaspis. Będą osadzone rzędami w oprawie ze złota.  Kamienie te otrzymają imiona synów Izraela: będzie ich dwanaście według ich imion; będą ryte na wzór pieczęci, każdy z własnym imieniem, według dwunastu pokoleń. Uczynisz do pektorału łańcuszki jako skręcone sznurki, jak plecionka, z czystego złota. Uczynisz też do pektorału dwa złote pierścienie i przymocujesz oba te pierścienie na obu [górnych] końcach pektorału. Dwie złote plecionki przewleczesz przez oba pierścienie na obu [górnych] końcach pektorału. Oba zaś pozostałe końce obydwu plecionek przymocujesz do obu opraw i przywiążesz do poprzedniego naramiennika efodu. Potem wykonasz jeszcze dwa złote pierścienie – i umieścisz je na dwóch [dolnych] końcach pektorału u jego brzegu po stronie wewnętrznej, zwróconej do efodu. I wykonasz [jeszcze] dwa złote pierścienie i przymocujesz je do obu naramienników efodu po jego zewnętrznej stronie u dołu, w miejscu spięcia efodu z przepaską.  Potem zwiąże się pierścienie pektorału z pierścieniami efodu sznurem z fioletowej purpury, tak aby pektorał leżał na przepasce efodu i nie mógł się przesunąć ze swego miejsca na efodzie. W ten sposób Aaron będzie nosił imiona synów Izraela, wypisane na pektorale do radzenia się wyroczni, na swym sercu, gdy będzie wchodził do Miejsca Świętego, aby [o nich] pamiętał przed Panem ustawicznie.  Do pektorału do radzenia się wyroczni włożysz urim i tummim, aby były na sercu Aarona, gdy będzie wchodził przed oblicze Pana. I tak będzie nosił Aaron zawsze na sercu swoim [pektorał] do radzenia się wyroczni dla Izraelitów przed obliczem Pana” [Księgą  Wyjścia 28,15-30]
Jak można wywnioskować z powyższego fragmentu Księgi Wyjścia szaty były bardzo bogato zdobione i składały się z wielu elementów, ale tutaj zajmować się będę pektorałem i ewentualnie Urim i Tummim.
Pektorał arcykapłana po hebrajsku jest to „choszen miszpat” co można przetłumaczyć jako napierśnik sądu. Napierśnik utkany został przy użyciu złotych nici oraz z czerwonej i fioletowej purpury jak również z bisioru i karmazynu. Miał kształt kwadratu o wymiarach ok. 20 na 20 cm. W pektorale pozostawione zostało dwanaście wgłębień, w których zamocowanych zostało 12 oprawionych w złoto kosztownych kamieni, które zamocowano w 4 rzędach. Jak można dowiedzieć się z Biblii w czasach starożytnych lud Izraela podzielony był na 12 plemion, które wywodziły się od Jakuba (syn Izaaka i Rebeki, który według tradycji urodził się obrzezany, uważany za praojca Izraelitów).

http://mesjasz.info.pl/wp-content/uploads/2012/03/Arcykapłan.jpg

  1. Plemię Ruben – plemię którego protoplastą był Ruben (Pierworodny syn Jakuba, został pozbawiony prawa pierworództwa za spółkowanie z nałożnicą ojca, powstrzymał braci przed zabiciem Józefa), zamieszkiwali tereny na wschód od Morza Martwego.
  2. Plemię Symeon – plemię, którego protoplastą był Symeon (drugi syn Jakuba, uważa się, że był prowodyrem wrzucenia Józefa do studni i próby jej zamknięcia), zamieszkiwali tereny południowo – zachodniej Judy.
  3. Plemię Juda – plemię, którego protoplastą był Juda (czwarty syn Jakuba, powstrzymał braci przed zabiciem Józefa), zamieszkiwali tereny od Morza Martwego do Morza Śródziemnego.
  4. Plemię Issachar – plemię, którego protoplastą był Issachar (dziewiąty syn Jakuba, urodził się, by przywieść ojca do namiotu matki), zamieszkiwali tereny na południe od jeziora Genezaret.
  5. Plemię Zabulon – plemię, którego protoplastą był Zubalon (dziesiąty syn Jakuba, Zajmował się handlem i wspierał Issacha, gdy ten studiował Torę), zamieszkiwali część równiny Jizreel i okolice Nazaretu.
  6. Plemię Danitów (Plemię Dana) – plemię, którego protoplastą był Dan ( piąty syn Jakuba, wspólnie z Gadem sprzedał Józefa w niewolę), jedno z najmniejszych plemion zamieszkujące tereny graniczące od zachodu z Morzem Śródziemnym.  
  7. Plemię Naftali – plemię, którego protoplastą był Naftali (szósty syn Jakuba, zawiadomił Judę, że bracia chcą zabić Józefa), zamieszkiwali terytorium na północy w Galilei.
  8. Plemię Gad – plemię, którego protoplastą był Gad (siódmy syn Jakuba, rastafarianie wierzą, że każdy rasta urodzony w listpadzie należy do domu Gada). Gadyci zamieszkiwali terytorium na wschód od rzeki Jordan.
  9. Plemię Aszer – plemię, którego protoplastą był Aszer (Ósmy syn Jakuba, nigdy nie zamieszkał w zajeździe, ponieważ nie podróżował w interesach (według midraszy (rabiniczny komentarz do biblijnych ksiag))), zamieszkiwali tereny zachodnich zboczy gór galilejskich.
  10. Plemię Beniamin – plemię, którego protoplastą był Beniamin ( Dwunasty, najmłodszy syn Jakuba, jego ciało po śmierci nie uległo rozkładowi (1 z 7)), na ziemiach plemienia leżała m.in. Jerozolima, Jerycho, Betel.
  11. Plemię Efraim – plemię, którego protoplastą był Efraim ( drugi z synów Józefa, został uznany przez Jakuba za syna), terytorium przez nich zamieszkiwane było położone centralnie, była to najbardziej urodzajna ziemia w Palestynie.
  12. Plemię Manasses – plemię, którego protoplastą był Menasses (pierworodny syn Józefa, podobnie jak brak został uznany przez Jakuba za syna), plemię zajmowało dwa terytoria jedno w krainie Baszan, a drugie podobnie jak plemię brata centralnie.

Ktoś może się zastanawia co z dwoma pozostałymi synami Jakuba czyli Lewim i Józefem. Plemię założone przez Lewiego nie posiadało własnego terytorium i jako kapłani byli rozproszeni pośród pozostałych plemion. Józef natomiast trafił do Egiptu, ale ta historia jest dość dobrze znana, więc nie będę jej rozwijał.

Już wiemy czym był pektorał, co (a może kogo?) symbolizował. Myślę, że teraz czas na opisanie jakie kamienie były wykorzystane do reprezentowania symboliki plemion Izraela. Począwszy od górnego rzędu użyto następujących kamieni:

  1. Rubin – szlachetny kamień o barwie od różowej do krwistoczerwonej.
  2. Topaz – minerał z gromady krzemianów, jego szlachetne odmiany mają pomarańczowo-złotą barwę.
  3. Szmaragd – odmiana berylu, barwa zielona, niebieskozielona, trawiastozielona.
  4. Granat – minerał z gromady krzemianów, czyste i ładne kamienie stosuje się w jubilerstwie, granaty mogą mieć wszystkie odcienie barw z wyjątkiem niebieskiej.
  5. Szafir – rzadki i bardzo twardy minerał z gromady tlenków, niebieska odmiana korundu.
  6. Beryl – grupa krzemianów pierścieniowych, tworzy wiele odmian kamieni szlachetnych. Występuje w bogatej palecie barw.
  7. Opal – mineraloid zaliczany do krzemianów, oficjalny kamień szlachetny Australii. Występuje w kolorach od bezbarwnego do wielobarwnego.
  8. Agat – minerał półszlachetny, jest to wstęgowa odmiana chalcedonu, wielobarwny.
  9. Ametyst – przezroczysta odmiana kwarcu mlecznego.
  10. Chryzolit (Fosteryt) – należy do gromady krzemianów, zalicza się go do grupy oliwinów. Jest to rzadki minerał, zazwyczaj bezbarwny ewentualnie biały, spotykany jest też o barwie od zielonej do żółtej.
  11. Onyks – mineralna odmiana chalcedonu o naprzemiennych warstwach białych i czerwonych. Występuje również w kolorze białym i zielonym.
  12. Jaspis – skała osadowa, zbita, drobnoziarnista, zbudowana z kwarcu i chalcedonu. Z powodu zawartości żelaza może być zabarwiony na zielono, czerwono brązowo lub żółto.


Nie tylko pektorał, czyli parę słów o Urim i Tummim.

Urim i Tummim były noszone na wysokości serca kapłana w specjalnej kieszonce znajdującej się w pektorale. Z języka hebrajskiego Urim to liczba mnoga od „światło” natomiast tłumaczenie Tummim przetłumaczyć można jako doskonałość, ale także jako czystość, niewinność czy prawda, są to również formy liczby mnogiej. Kapłan występujący przed obliczem Pana musiał być odziany w kompletne szaty kapłańskie.  Urim i Tummim służyły do zasięgania Bożej opinii i wskazówek. Nie wiadomo w jaki sposób przekazywane były boskie wskazówki. Jedna z teorii mówi, że boskie słowa były prezentowane za pomocą liter alfabetu hebrajskiego użytych do opisania kamieni z pektorału imionami plemion izraelskich.

Drobne podsumowanie w kilku słowach
      
Zmienię jednak trochę podsumowanie bo co można napisać? W sumie chyba w moim przypadku niewiele ciekawego. Wracając do sedna, dlaczego kapłan ba arcykapłan miał tak bogato zdobione szaty? Od dawien dawna albo i dawniej ktoś kto był ważny i/lub bogaty komunikował to światu poprzez ubiór, wiec również arcykapłan się stroił dla podkreślenia swojej funkcji i ważności. Pomagało mu to w zdobyciu większego posłuchu wśród ludów Izraela.  

PS. Temat niby łatwy i przyjemny a w każdym dostępnym w Internecie źródle zgodność informacji jest zadziwiająco niska. Starałem się weryfikować prawdziwość, ale nie obiecuję, że mi się udało. Mogą pojawić się pewne błędy. Błędy stylistyczne to bardziej niż pewne, natomiast merytoryczne też mogą się pojawić.
Przy pisaniu powyższego tekstu korzystałem z materiałów dostępnych na(dostęp 13.01.2017):


Autor: o Brak komentarzy:
Subskrybuj: Posty (Atom)